İhşîdîler (Akşidler); Mısır, Suriye ve Filistin’de 935-969 yılları arasında hüküm süren bir Türk hanedanıdır.
Abbâsî Devleti’nde merkezî otoritenin zayıfladığı dönemlerde Mısır’da kurulan hânedanın adı, kurucusu Muhammed b. Tuğç’a verilen “ihşîd” unvanından gelmektedir. Fergana hükümdar ailesine mensup olan Muhammed b. Tuğç’un dedesi Cuf, Bağdat’a gelip Halife Mu‘tasım-Billâh’ın hizmetine girmiş bir Türk kumandanı idi.
Mu‘tasım’dan sonra Vâsiḳ-Billâh ve Mütevekkil-Alellah’ın emrinde çalışan Cuf ölünce oğlu Muhammed b. Tuğç, Mısır’a giderek Tolunoğulları’nın hizmetine girdi.
Muhammed b. Tuğç’un gözü Mısır valiliğinde idi. Nihayet Halife Kāhir-Billâh onu 321 (933) yılında Mısır genel valiliğine getirmek zorunda kaldı. Durumundan emin olmak için Mısır’a gitmeyip Dımaşk’ta bekleyen Muhammed b. Tuğç bir ay sonra görevinden azledildi. Râzî-Billâh halife olunca onu yeniden Mısır valiliğine tayin etti. Böylece Mısır’da İhşîdîler döneminin temelleri atılmış oldu (Ramazan 323 / Ağustos 935).
Halife Râzî-Billâh, 326 (938) veya 327 (939) yılında kendisine eski Fergana Türk hükümdarlarının kullandığı “ihşîd” unvanını verdi; Mısır ve Suriye camilerinde hutbelerde adı halifenin adıyla birlikte anılmaya başlandı. (Kaynak: DİA)
KUTSAL TOPRAKLARA SAHİP OLAN İLK TÜRK DEVLETİ
Muhammed b. Tuğç döneminde İhşîdîler; Suriye, Filistin, Lübnan ve Hicaz topraklarına hakim oldular. Kutsal toprakları kontrol altına alan ilk Türk İslam devleti İhşîdîler’dir. Hicaz bölgesine hâkim olan Türk devletleri sırasıyla İhşîdîler, Eyyubiler, Memlüklüler ve son olarak Osmanlılardır.
